GAZETEC?LER?N PARALI AJANLIK KAVGASI
Star Gazetesi yazar? ve Sabah Gazetesi eski Genel Yay?n Yönetmeni Ergun Babahan, 28 ?ubat ve sonras?yla ilgili önemli if?aatlarda bulundu... Babahan "Fatih Altayl? ile Tuncay Özkan, Mesut Y?lmaz’?n önünde bir tart??ma yapm??lar.“M?T’TE kim maa?l?, kim gönüllü çal??t?” diye at??m??lar. Güya biri paral?, biri gönüllüymü?." dedi...
??TE BAHAHAN'IN TARAF'TA NE?E DÜZEL'E VERD??? SÖZLER?NDEN SATIR BA?LARI
Hürriyet’le Sabah aras?nda kartel ili?kisi kuruldu. Ertu?rul, Zafer, Ayd?n Do?an, Dinç Bilgin, Yalç?nda?, Sönmez Beyti’de ak?am yeme?inde her ?eyi konu?uyorlard?.
28 ?ubat’? ABD organize etti. Amerikan devleti ad?na en önemli ayak eski Ankara Büyükelçisi Abramowitz’ti. Sabah’a çok gelip gitti. Dinç Bey’le birkaç kez konu?tu.
Zafer Mutlu toplant?da, man?eti “De-de rahats?z” yapal?m dedi. Çekinip vazgeçti. O anda Fatih arad?. “De-de man?eti atm??s?n?z. Asker arad?. Yapmay?n” dedi.
?ST?HBARAT kurumlar?, ajan gazetecilere ?u adam? y?prat?n der ve onlar da suçlay?c? haberleri ve yaz?lar?yla y?prat?rlar. Biz Sabah’ta ajan olarak bir tek Ünal ?nanç’? bilirdik.
HÜRR?YET Grubu’nda ise Fatih Altayl?’n?n ve Tuncay Özkan’?n Milli ?stihbarat Te?kilat? ile ili?kileri biliniyordu. Eski M?T yöneticisi Mehmet Eymür onlar?n ismini aç?klad?.
FAT?H Altayl? ile Tuncay Özkan, Mesut Y?lmaz’?n önünde bir tart??ma yapm??lar.“M?T’TE kim maa?l?, kim gönüllü çal??t?” diye at??m??lar. Güya biri paral?, biri gönüllüymü?.
ASKERLER?N mesajlar? bize, Sabah’?n Ankara Temsilcisi Fatih Çekirge üzerinden geliyordu.
HÜRR?YET devlet gazetesidir. Onlar?n askerlerle ili?kisi çok farkl?yd?. Onlar askerle iç içe gibidir.
DO?AN ve Sabah Grubu ayda bir bulu?urdu. Ertu?rul Özkök, Zafer Mutlu, Ayd?n Do?an, Mehmet Ali Yalç?nda?, Dinç Bilgin, Kenan Sönmez Beyti’nin üst kat?nda biraraya gelirdi.
ERBAKAN, Türkiye’nin Ba?bakan? olarak gitti?i Libya’da, Kaddafi’den f?rça yemi?ti. Sonra Abramowitz Sabah’a gelip ‘Türk askerlerini tan?yam?yorum. Sünepe olmu?lar’ gibi laflar etti.
28 ?ubat’?n organizasyonunda, Amerikan devleti ad?na en önemli ayak Morton Abramowitz’di.
?ER?AT tehlikesi ya?and???na inan?yorduk. Ahmet Vardar, Salih Memecan, Can Atakl? kar??yd?.
EN önemli i?im, yazarlar? tek tek sansürlemekti. Hükümet yanl?s?, asker kar??t? ise silerdim.
Ç?LLER’E Erbakan’la koalisyon kurdu diye çok öfkelendik. Kendimizi ihanete u?ram?? hissettik.
NE?E DÜZEL'?N ERGUN BABAHAN'LA YAPTI?I SÖYLE??...
NE?E DÜZEL: Siz 28 ?ubat döneminde Sabah Gazetesi’nin yönetim kadrosundayd?n?z. O günlerde neler ya?and???n? çok iyi biliyorsunuz. O günlerde gazete yönetimleriyle generaller aras?ndaki ili?ki nas?ld??
ERGUN BABAHAN: Ben o dönemde yaz?i?leri müdürüydüm. Genel Yay?n Müdürü Zafer Mutlu’dan sonra gazetede ben vard?m. Askerlerin mesajlar? bize, Sabah’?n Ankara Temsilci Fatih Çekirge üzerinden geliyordu. Mesela Zafer Mutlu Alevidir ve Kürttür. Ankara bürodan s?k s?k, Zafer Mutlu’nun bu Alevi ve Kürt kimli?inin onun aleyhine kullan?labilece?i mesajlar? gelirdi. Bu da Zafer Mutlu’yu çok tedirgin ederdi.
Kim gönderiyordu bu mesajlar??
Herhalde asker gönderiyordu. Zaten Çiller hükümeti dü?ürülürken ve DYP da??t?l?rken, hükümetten istifa etmeleri için kimi bakanlara Alevi kökenlerinden dolay? çok bask? yap?ld?.
Gazete merkezlerine generallerden talimatlar Ankara üzerinden ne ?ekilde gelirdi?
O s?rada Sabah’?n Ankara temsilcisi olan Fatih Çekirge, “?u pa?ayla konu?tum” diye bizi telefonla arard?. Fatih’in bizimle yapt??? konu?malardan anlard?k askerlerin ne isteyip ne istemediklerini. Askerler ho?lanmad?klar? bir ?ey yay?nland???nda Fatih’i telefonla ar?yorlard?. O da bize, “Çok rahats?z oldular, köpürdüler” diye haber veriyordu.
Di?er gazetelerde de ayn? sistem mi i?liyordu?
Bildi?im kadar?yla Ertu?rul Özkök, askerlerle yak?n bir gazeteci. Zaten Hürriyet devlet gazetesidir. Dolay?s?yla onlar?n askerle ili?kisi bizimkinden çok farkl?yd?. Askerlerle iç içe gibidir onlar. Ama ?u var. Biz o dönemde Tansu Çiller’e, Necmettin Erbakan’la koalisyon kurdu diye çok öfkelendik. Sabah Grubu olarak kendimizi ihanete u?ram?? olarak gördük.
Niye?
Sabah’?n sahibi Dinç Bilgin Avrupa yanl?s?yd? ve askerin siyasete müdahale etmesine kar??yd?. Tansu Çiller Sabah’?n siyasetçisiydi. Sabah Grubu, DYP Ba?kan? Tansu Çiller’i çok destekledi. Onun için çok kavga etti ve epey tiraj kaybetti. Ama Çiller’in bu deste?e ra?men gidip Necmettin Erbakan’la koalisyon için anla?mas? ve RefahYol hükümetini kurmas? Dinç Bey’i ?oke etti. O günü çok iyi hat?rl?yorum.
O gün tam olarak ne ya?and??
Fatih Çekirge Ankara’dan telefonla arad?. “Tansu Han?m, Erbakan’la hükümeti kuruyor” dedi. Ben, gene de çok emin olamad???m için “RefahYol’a do?ru” diye bir man?et att?m. Man?eti görünce Dinç Bey’in yüzü as?ld?. “O?lum olmayacak ?eylere amin diyorsunuz. Böyle bir ?ey mümkün olabilir mi? Ayd?n Bey’le (Ayd?n Do?an) ben var?z. Böyle bir koalisyon mümkün de?il. Biz buna kar??y?z” dedi. Dinç Bey, Çiller’in medyay? kar??s?na alamayaca??n?, medyaya ra?men RefahYol hükümetini kuramayaca??n? dü?ünüyordu.
Niye bu kadar emindi?
Çünkü o dönemde siyasiler çok zay?ft?lar. O ak?am Zafer Mutlu Londra’dan arad?. “Tansu Han?m beni arad?, koalisyon protokolünü imzalam??. ‘Erbakan ba?bakan’ diye man?et yapal?m” dedi. ?ki sene Erbakan, iki sene Çiller ba?bakan olacak diye protokol imzalam??lar. Nitekim Sabah’?n Çiller’le ve hükümetle ili?kileri ondan sonra gerilmeye ba?lad?. Hatta Hyaatt Oteli’nde bir Sabah yöneticisi için verilen davette, Dinç Bey, Çiller için, “Hata yapt?, bedelini öder” dedi.
Sabah Grubu’nun askerlerle yak?n ili?kisi o günden sonra m? ba?lad??
Türkiye’de gazetelerin Ankara bürolar?n?n askerle ili?kisi zaten hep vard?. Çünkü asker, politik hayat?n bir gerçe?iydi. O s?ralar, Genelkurmay’a davet edilmek, bir asker, general tan?mak çok önemliydi. Hürriyet Grubu ise zaten o dönemde Çiller’le kanl? b?çakl?yd?. ??te o s?rada Do?an Grubu’yla Sabah Grubu aras?nda kartel ili?kisi kuruldu.
Kartel ili?kisi ne demek?
Fiyat? beraber belirleyeceklerdi. Birbirlerinden adam almayacaklard?.
O dönemde medyaya bu iki grup hâkimdi. Birinden ayr?lan sonsuza kadar i?siz kal?yordu, gazetecili?i b?rakmak zorunda kal?yordu. Köle ticareti gibi bir durum de?il miydi bu?
Tabii.
Gazetecilere kar?? yap?lan bu anla?man?n bir benzeri siyasetçilere kar?? da yap?ld? m? o dönemde peki?
Tabii... Do?an ve Sabah Grubu ayda bir Beyti lokantas?n?n üst kat?nda toplan?rd?. Ertu?rul Özkök, Zafer Mutlu, Ayd?n Do?an, Mehmet Ali Yalç?nda?, Dinç Bilgin, Kenan Sönmez ak?am yeme?inde bulu?uyorlard? ve o yemekte her ?eyi konu?uyorlard?. Hürriyet hep askerciydi de... Sabah Grubu öyle de?ildi. Sabah, 28 ?ubat döneminde de?i?ti. Bir de o zaman Amerika’n?n eski Ankara büyükelçisi Abramovitz Sabah’a çok gelip gitti. Dinç Bey’le konu?tu.
Anlamad?m...
Erbakan, Türkiye’nin Ba?bakan? olarak gitti?i Libya’da, Kaddafi’den çad?rda f?rça yemi?ti. Bu f?rçadan sonra Abramowitz geldi mesela. “Türkiye gibi bir devlet nas?l böyle bir a?a??lanmaya katlanabiliyor? Bu Türk askerlerini tan?yam?yorum. Sünepe olmu?lar,” falan gibi... laflar etti. Zaten 28 ?ubat’?n organizasyonunda, Amerikan devleti ad?na en önemli ayak oydu.
28 ?ubat’? ABD mi organize etti sizce?
Tabii... Yan?lm?yorsam... Abramowitz, bu i? için devreye girmeden önce, Amerikan D??i?leri Bakanl???’nda Demokrat ve Cumhuriyetçi partilerden bütün Türkiye ve bölge uzmanlar? ortak bir toplant? yap?yorlar. Darbe de?il ama, darbe benzeri bir müdahale üzerinde anla??yorlar. Yol haritas? o ?ekilde çiziliyor. Abramowitz o s?rada emekli büyükelçiydi. Türkiye’yi çok iyi bilen ve herkesi tan?yan biri olarak Türkiye’ye gelip gidiyordu. O zamanlar, Zafer Mutlu’yla yapt??? görü?melerde, ikisi aras?ndaki tercümeleri ben yap?yordum. Abramowitz, Dinç Bey’le de bir, iki kez görü?tü.
Abramowitz ne istiyordu medyadan?
28 ?ubat’?n altyap?s?n? haz?rl?yordu herhalde. RefahYol hükümetinin Türkiye’ye zarar verdi?ini dü?ünüyordu. San?yorum Erbakan’?n bölge politikas?ndan ?srail çok rahats?z olmu?tu. O s?rada Erbakan’?n kabinesinde Abdullah Gül ve Abdüllatif ?ener bakand?lar ama Erbakan’a kar?? kimsenin sesi ç?kam?yordu.
Peki, Refah kapat?ld? yerine AKP kuruldu ve ilk seçimde Abdullah Gül ba?bakan oldu. ABD, Gül’ün ba?bakanl???na kar?? ç?kmad?, öyle de?il mi?
Bilmiyoruz. Bak?n ?imdi Ergenekon soru?turmas?yla, 2002 -2003 darbe planlar? ortaya ç?k?yor. Demek ki AK Parti hükümetine kar?? bir darbe için altyap? haz?rl?klar? yap?lm??. Belki Genelkurmay karargâh?n?n bu planlarla do?rudan bir ilgisi vard? ve sonra ya?anan geli?melerle tablo de?i?ti. Çünkü ?u bir gerçek. 1960 ihtilalinden sonra, alt kadrolar yanl?? yapmas?nlar diye orduda öyle müthi? bir istihbarat a?? kuruldu ki, Genelkurmay karargâh?n?n ve Genelkurmay ba?kan?n?n bilgisi olmadan orduda hiç bir darbe haz?rl??? yap?lamaz.
ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Morton Abramowitz, bu ayba??nda gene ortaya ç?kt? ve Türkiye’nin ?ran’la ve Rusya’yla artan ili?kileriyle ilgili yeni uyar?larda bulundu. ?srail’le gerginli?in ABD’deki muhafazakâr kesimleri k?zd?rd???n?, Ba?bakan Erdo?an’?n Gazze’de ya?ananlara ‘soyk?r?m’ demesinin Türkiye’nin Bat?’daki duru?una zarar verdi?ini, Türkiye ile ABD ili?kilerinin önümüzdeki birkaç y?lda zorluklar ya?ayaca??n? söyledi. Abramowitz, Türkiye’deki kutupla?man?n daha derinle?ece?ine de dikkat çekti. Koalisyon hükümeti olas?l???n? bile dile getirdi. Abramowitz’i yak?ndan izlemi? biri olarak, onun bu yeni aç?klamalar?n? nas?l yorumluyorsunuz?
Obama, Ermenistan s?n?r?n?n aç?lmamas?na çok bozuldu. Abramowitz, Amerikan yönetiminin AK Parti hükümetinden rahats?zl???n? ortaya koyuyor. Amerika’yla ili?kilerde s?k?nt?l? bir dönem ba?l?yor. ?srail lobisinin görü?lerini dile getiren ama neocon olmayan biridir Abramowitz. Amerikan politikas?nda önemlidir. E?er ya?? ilerlemi? olmasayd?, bugün Obama yönetiminde yer al?rd?. Abramowitz, Türkiye konusunda söyledikleri kabul gören biridir. Ben olsam, onun sözlerini ciddiye al?r?m.
Gazeteci-asker ili?kilerine dönersek... Generallerden gazetelere talimatlar gelir miydi?
Ankara büroya gelirdi.
Neler yaz?lmas?n? isterlerdi?
Sincan olay?n? çok önemserlerdi. “Dört y?ld?zl? uyar?”, “Komutanlar rahats?z” gibi man?etler at?lmas?n? isterlerdi. Bu man?eti hangi generalin att???n? bilemiyorum. Belki o man?eti general atmazd? da, bizim Ankara büro man?et bulamay?nca bunu oturup yazard?... Ama ?u var. Bu herhalde bizim de i?imize geliyordu. Dedi?im gibi o s?rada hem Çiller’e büyük bir öfke vard?. Hem de Erbakan’a, “Türkiye’yi Suudi Arabistan yapacak” diye bir güvensizlik vard?. Bizim de o s?rada, solculuktan gelen ateist damar?m?zla, dinle ilgili her ?eye ?üpheyle bakan laikçi damar?m?z birle?mi?ti. RefahYol koalisyonunun, hayat tarz?m?z? de?i?tirece?ini dü?ünüyorduk ve askeri do?al müttefikimiz olarak görüyorduk.
Psikolojik harbin ürünü oldu?u apaç?k olan o Fadime man?etlerine gerçekten inan?yor muydunuz?
?eriat tehlikesi ya?and???na yüzde yüz inan?yorduk. Bizler aktif laiklerdik. Sadece rahmetli Ahmet Vardar ve Salih Memecan bu yay?n politikas?na ve askerle i?birli?ine çok kesin kar?? ç?k?yorlard?. Can Atakl?, Çiller’e yak?nd?, o da benimsemiyordu. Mehmet Barlas da yay?n politikas?na kar?? ç?k?yordu. Geri kalan herkes RefahYol hükümetinin gitmesini istiyordu.
Darbeyle gitsin, öyle mi?
Biz o dönemde, askerle müttefik olmaktan rahats?z de?ildik. Türkiye’yi belaya sürükleyen bir hükümete kar?? düzen kavgas? veriyorduk biz. 28 ?ubat’? darbe olarak görmemi?tik.
Bugün bakt???n?zda ne görüyorsunuz peki?
Korkunç tabii.
Askerler, nelerin yaz?lmas?na k?zarlard??
Askerler, kendilerini ele?tiren, hükümeti öven yaz?lar?n yay?mlanmas?n? istemiyorlard?. Ben 28 ?ubat sürecinin sonuna do?ru depresyona girdim zaten. Benim o dönemde gazetede en önemli i?im, oturup bütün kö?e yaz?lar?n? okumak ve yazarlar? tek tek sansürlemekti. 28 ?ubat’taki bask?lar, bizlerde öyle tuhaf bir duygu ve ruh hali yaratm??t? ki... En ufak bir cümle bile hükümet yanl?s?, asker kar??t? gelebiliyordu bize. Ben o bölümleri yaz?lardan siliyordum.
Yazarlar? çok sansürlediniz mi o günlerde?
Çook... Bir korku atmosferi yarat?lm??t?. Dü?ünün, 28 ?ubat’?n generali Erol Özkasnak,
De-de mi?
Derin devlet yani... Sonra, “Bu man?et, bela ç?kar?r ba??m?za” dedi ve de-de ba?l???ndan vazgeçtik. Be? dakika sonra Fatih Çekirge Ankara’dan telefonla arad?. “De-de man?eti at?yormu?sunuz. Beni arad?lar. Yapmay?n” dedi. Haber an?nda askere gitmi?.
Ajan gazetecilerin say?s? bas?nda çok mu fazlad?r?
Çok fazlad?r. Me?hur bir Hayri Birler olay? vard?r. Hürriyet’in Ankara bürosunda ikinci adam olarak çal???rken, esas i?i aç??a ç?k?yor ve Hürriyet’ten ayr?l?yor ve gerçek i?ine geri dönüyor. M?T’in Diyarbak?r bölge müdürü oluyor.
Bu ajan gazeteciler ne yaparlar?
Karakter suikast? yaparlar. ?stihbarat kurumlar?, onlara ?u adam? y?prat?n der ve onlar da y?prat?rlar. Suçlay?c? ve çarp?tma haberleri ve yaz?lar?yla y?prat?rlar. Biz, Sabah Grubu’nda ajan gazeteci var m?yd?, varsa bunlar kimlerdi, bilmiyorduk. Bir tek Ünal ?nanç’? biliyorduk. O da Ankara büroda alt kademede biriydi. Ama Hürriyet Grubu’nda Fatih Altayl?’n?n, Tuncay Özkan’?n M?T’le ili?kileri biliniyordu. Biz de öyle bilinen gazeteci yoktu.
Onlar nas?l biliniyordu peki?
Eski M?T yöneticisi Mehmet Eymür, onlar? aç?klad?. Zaten geçen gün bir gazeteci arkada??m?z anlatt?. 28 ?ubat’tan sonra gazeteciler Mesut Y?lmaz’la yemekteler. Fatih Altayl?’yla Tuncay Özkan, Y?lmaz’?n önünde, “M?T’te kim maa?l?, kim gönüllü çal???yordu” tart??mas? bile yapm??lar birbirleriyle. Yani kendileri anlat?yorlar bunu. Güya biri paral? çal???yormu?, biri de gönüllü. Kendi aralar?nda bu konuda at???yorlar. “Sen M?T’ten para al?yorsun, yok ben alm?yorum, sen al?yorsun” diye kendi aralar?nda tart??m??lar.
?aka de?il, de?il mi bu?
Hay?r, ?aka de?il.
O dönemde Sabah’?n sahibi olan Dinç Bilgin de, gazetelerde Ankara bürolar?n?n çok önemli rolleri oldu?unu söyledi. O dönemde di?er gazetelerin Ankara bürolar?n?n askerle ili?kisi nas?ld??
Hepsinin askerle ili?kisi iyiydi. 2002 y?l?nda ben Ak?am Gazetesi’nin temsilcisi olarak Ankara’ya gittim. Kimi temsilcilerin generallerle samimiyetini görünce çok ?a??rd?m. Do?rusu o kadar içli d??l? olduklar?n? bilmiyordum. Baz?lar? generallerle tenis de oynuyordu. Öyle ili?kiler vard? yani...
Askerler yazarlara k?zarlar m?yd??
K?zarlard? tabii. Yan?lm?yorsam... Hüseyin K?vr?ko?lu, Dinç Bey’i Genelkurmay’a ça??rd?. O s?rada Çetin
Sonuç ne olmu??
Dinç Bey zaten hiç dilini tutmazd?. Onlara, “Askerler siyasete kar??mamal?” gibi konu?malar yapard?. K?vr?ko?lu’yla o konu?madan sonra Dinç Bey, “Onlar? ikna ettim” diyerek Ankara’dan döndü. Bence Dinç Bey’in hapse girmesinde o konu?man?n bile pay? vard?r. Do?an Grubu’nda eski bürokratlar, milletvekilleri, bakanlar hep bir kö?ede tutulur. Sabah’ta hiç öyle ?ey olmad?.
Güne? Taner, eski bakan olarak Sabah’?n yönetimine girmedi mi bir dönem?
Sabah’?n yönetim kuruluna girdi. Bankan?n al?m?nda destek oldu diye, o da bir te?ekkürdü herhalde...